• Η επέλαση των ραντιέρηδων.

    Date: 2010.07.25 | Category: ΠΟΛΙΤΙΚΗ, OIKONOMIA | Tags: ,,,,

    Όταν η Τράπεζα Πειραιώς έκανε προσφορά στην κυβέρνηση για την εξαγορά του 33% του Τ.Τ. και του 77% της Αγροτικής έναντι 700εκ ευρώ πριν από 10 μέρες, ακόμα και ο μπακάλης της γειτονιάς με το τεφτέρι του δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί και πως. Κι ας είχε αλλάξει τον ΦΠΑ της ταμειακής για μια ακόμα φορά αυτό το μήνα.

    Βλέπετε η Τράπεζα Πειραιώς δεν είναι και η πιο σταθερή τράπεζα του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος. Κι αυτό παρά τα χαριστικά 3,4 δις ευρώ που πήρε από την κυβέρνηση από το γνωστό πακέτο των 28δις, εκ των οποίων, τα 2,2 δις δόθηκαν μόλις τον Απρίλη. Και μην ακούτε τα παπαγαλάκια που λένε πως τα περισσότερα από αυτά είναι σε εγγυήσεις. Οι εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου, όταν πηγαίνουν στην ΕΚΤ, μεταφράζονται σε ζεστό χρήμα, κι αν καταπέσουν το δημόσιο είναι υπεύθυνο για την αποπληρωμή τους.

    Κι όποιος αμφισβητεί το πόσο χαριστικά δόθηκαν αυτά τα χρήματα, δεν έχει παρά να ανατρέξει στη συμφωνία που έκανε την ίδια εποχή ο Warren Buffet για την εξαγορά ποσοστού της δοκιμαζόμενης τότε Goldman Sachs. Ο Buffet όχι μόνο παίρνει μέρισμα 10% κάθε χρόνο για το σύνολο της επένδυσής του (κι όχι το 1/5), αλλά διαθέτει ταυτόχρονα το δικαίωμα να αγοράσει επιπλέον μετοχές σε προνομιακή τιμή, χώρια του γεγονότος πως η υπεραξία του κεφαλαίου που επένδυσε μεταφράζεται ήδη σε κέρδη άνω του 50%, αντί για την “απάτη” των μη διαπραγματεύσιμων προνομιούχων μετοχών που πήρε το ελληνικό δημόσιο.

     

    Ο σοσιαλισμός των πλουσίων.

    Παγκοσμίως σε αυτές τις περιπτώσεις μια μεγάλη και σταθερή τράπεζα απορροφά την λιγότερο σταθερή, έτσι ώστε τα προβλήματά της να κρυφτούν και να διασκορπιστούν μέσα στο χαρτοφυλάκιο του σταθερού ιδρύματος. Στη χειρότερη περίπτωση, όταν καμία τράπεζα δεν είναι αρκετά σταθερή για να αναλάβει μια τέτοια αποστολή, το κράτος και η κεντρική τράπεζα παρεμβαίνουν αναλαμβάνοντας ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο και τη λειτουργία των προβληματικών τραπεζών, όπως συνέβη στη Σουηδία το 1992.

    Στην Ελλάδα όμως συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Η λιγότερο σταθερή τράπεζα θέλει να εξαγοράσει τις άλλες και μάλιστα με εξ’ ολοκλήρου κρατική χρηματοδότηση καθώς το ποσό που προσφέρει σε μετρητά είναι το ¼ αυτού που έχει λάβει ως κρατική βοήθεια. Είναι σαν ο μπακάλης της πρώτης παραγράφου να παίρνει ένα δάνειο από το σουπερμάρκετ και μετά -με τα χρήματα του δανείου- να θέλει να εξαγοράσει ολόκληρο του σούπερμάρκετ.

    Πώς είναι δυνατό να συμβαίνει αυτό σε μια καπιταλιστική αγορά? Γιατί δεν κάνει κάτι η διοίκηση του σούπερμάρκτετ? Οι μέτοχοι τι λένε?

    Η διοίκηση κάνει φυσικά την πάπια διότι έχει έρθει σε συνεννόηση με τον μπακάλη. Και πιθανότατα με τους άλλους μπακάληδες της γειτονιάς. Βλέπετε το φιλετάκι ζεστού χρήματος που ονομάζεται Τ.Τ. αποτελεί μήλον της έριδος για όλο το ελληνικό τραπεζική σύστημα. Ήδη Εθνική και Eurobank διαθέτουν έκαστη από 6% και όλοι περιμένουν να απαντήσουν. Μήπως λοιπόν ο πρώτος μπακάλης έσκασε τη βόμβα για να κάνει το λαγό? Μήπως η κρατική διοίκηση έθεσε τη βάση στα 700εκ για να έρθει ένας άλλος μπακάλης να τα αγοράσει στη διπλή τιμή και έτσι να φανεί πως εξυπηρετήθηκε το δημόσιο συμφέρον? Πολύ πιθανό αν και αδιάφορο για τους μετόχους του σούπερμάρκετ.

    Διότι η αλήθεια είναι πως όσο και να προσπαθήσουν τα παντελώς αστεία ΜΜΕ να δώσουν μια θετική χροιά στο παραμύθι, οποιαδήποτε ελληνική τράπεζα αγοράσει το ΤΤ και την Αγροτική, θα το κάνει εξ’ ολοκλήρου με κρατικά χρήματα. Διότι η Eurobank έχει πάρει από το κράτος σε δάνεια, ρευστό και εγγυήσεις, 5,5 δις ευρώ, η Εθνική 4,3 δις ευρώ και η Alphabank 4,8 δις ευρώ. Κι όλα αυτά χωρίς να μετρήσουμε μέσα τα επιπλέον 15δις σε εγγυήσεις που υποσχέθηκε σε 2 γραμμές του μνημονίου η κυβέρνηση (άρθρο 4, παράγραφος 8 ) και τα οποία επιμελώς κρύβονται στην ειδησεογραφία πίσω από 15 δις του παλιού πακέτου των 28 δις. Ή τα 10 δις σε δάνεια που θα λάβει η κυβέρνηση για τη συγκρότηση ταμείου υπέρ των τραπεζών πάλι σύμφωνα με το μνημόνιο. Πώς μπορούμε να μιλάμε για ιδιωτικοποιήσεις σ’ έναν κλάδο όπου το κράτος έχει επενδύσει ήδη 53δις ευρώ, πάνω από 3 φορές δηλαδή της σημερινής αξίας ολόκληρου του κλάδου?

    Άρα -με όποιους όρους κι αν γίνει αυτή η πώληση- θα συντελεστεί μπρος στα μάτια μας, μια ξεδιάντροπη μεταφορά πλούτου, από το κρατικά ταμεία, στα ιδιωτικά. Κι αυτό δεν εξωραΐζεται, ακόμα κι αν βάλεις όλα τα μπαλέτα του LSE να χορεύουν γύρω του. Πόσο μάλλον με τους συνήθεις περιφερόμενους υπαλλήλους των τηλεπαραθύρων. Μονίμους ή συμβασιούχους.

     

    Γιατί μαμά?

    Το ελληνικό κράτος, εδώ και χρόνια, βρίσκεται στα χέρια μιας εγχρήματης, μη παραγωγικής ελίτ. Σε αντίθεση με τις περισσότερο παραγωγικές ελίτ που διαθέτουν τον πλούτο τους, πχ σε εργοστάσια, οι εγχρήματες ελίτ ψάχνουν μόνο για γρήγορες αποδόσεις τύπου καζίνο και φυσικά για ενοίκια. Το κακό με τα ενοίκια, όπως μας εξηγούσαν οι κλασικοί οικονομολόγοι εδώ και 2 αιώνες, είναι πως αποτελούν μη παραγωγικές μεταφορές χρήματος μηδενικού αθροίσματος. Με λίγα λόγια από τη συναλλαγή δεν παράγεται κανένα επιπλέον αποτέλεσμα. Αυτές τις ελίτ τις ονόμαζαν ραντιέρηδες (rentiers), μια κατάσταση γνώριμη στην ελληνική κοινωνία όπου το κεφάλαιο δεν έχει πολλές παραγωγικές διεξόδους. Είτε στη μικροκλίμακα της αντιπαροχής και του rooms to let, είτε στις σοβαρές μπίζνες που κάνουν τα μεγάλα παιδιά.

    Έτσι, το κράτος άρχισε να προσφέρει σε αυτό το τεμπέλικο κεφάλαιο, διάφορα φιλέτα τα οποία θα απέδιδαν ενοίκια. Είτε μέσω της παραχώρησης και της διευκόλυνσης δημιουργίας μονοπωλίων (Ολυμπιακή, Αττική Οδος, Ριο-Αντίριο, διόδια εθ.οδών, ΕΛΠΕ κλπ κλπ). Είτε διευκολύνοντας και κάνοντας τα στραβά μάτια σε ολιγοπωλιακά καρτέλ (κινητή τηλεφωνία, ακτοπλοΐα, μπύρες, γαλακτοκομικά κλπ). Είτε -κι αυτό αφορά την ιστορία μας- μέσω της παραχώρησης του δικαιώματος της δημιουργίας χρήματος που διαθέτουν οι τράπεζες.

    Η τραπεζική, είναι μια παραχώρηση της κοινωνίας προς κάποια ιδρύματα με αντάλλαγμα τη δημιουργία του κατάλληλου πιστωτικού περιβάλλοντος που θα βοηθήσει την καπιταλιστική ανάπτυξη. Αντί γιαυτό όμως, τα πιστωτικά ιδρύματα λειτούργησαν ως αρπακτικά προσφέροντας πιστώσεις σε φούσκες. Φούσκες που φυσικά προσφέρουν ελάχιστο παραγωγικό αποτέλεσμα, καθώς η αύξηση της αξίας ενός σπιτιού δεν περιέχει καμία παραγωγική διαδικασία. Είναι απλά, η μηδενικού αθροίσματος μεταφορά εγχρήματου πλούτου από τον αγοραστή στον πωλητή. Μηδενικού αθροίσματος διότι όσα χάνει ο αγοραστής, τόσα κερδίζει ο πωλητής.

    Όταν αυτές οι διαδοχικές μη παραγωγικές φούσκες έσκασαν, οι τράπεζες ζήτησαν τη βοήθεια του κράτους προκειμένου να συνεχίσουν να επιτελούν το έργο τους. Είναι το γνωστό σύνδρομο too big to fail, πολύ μεγάλο για να καταρρεύσει. Μόνο που στη διαδικασία αυτή το κράτος και οι τράπεζες “ξέχασαν” να πουν στην κοινωνία γι’ αυτή την παραχώρηση. Κι έτσι σήμερα φτάσαμε στο σημείο, οι ιδιώτες τραπεζίτες να απαιτούν παραπάνω ραντιέρηκες παραχωρήσεις από το “σπάταλο” κράτος που τους έσωσε και τους επιτρέπει να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο.

    Δεν είναι εντυπωσιακό πως η ίδια ομάδα μετόχων και στελεχών που είναι υπεύθυνες για την κατάντια και την κεφαλαιακή ανεπάρκεια των ελληνικών τραπεζών την τελευταία 10ετία, είναι οι ίδιοι που κουνάνε απειλητικά το χέρι και ζητάνε κυριολεκτικά τα ρέστα του κράτους? Δεν είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό πως οι ίδιοι άνθρωποι ανακυκλώνονται στις διάφορες θέσεις με διαφορά μερικών ετών? Από την Πειραιώς στην ΑΤΕ, από την εθνική στην ΤτΕ, από την ΤτΕ στην ΕΚΤ και από τη Eurobank στο μονοπώλιο των ΕΛΠΕ? Ποιός μας του φόρεσε αυτούς τους βαρώνους? Και πόσο παραγωγικό πλούτο έχουν δημιουργήσει όλα αυτά τα χρόνια για να τους έχουμε εκεί πάνω?

    Η παραπάνω διαδικασία, παρουσιάζεται ως τόσο φυσική, που οι περισσότεροι τείνουν να τη δέχονται, παρά το γεγονός πως κατανοούν ότι κάπου υπάρχει μία τρύπα. Τρύπα που το καπιταλιστικό σουηδικό κράτος δεν άφησε ανοιχτή στην αντίστοιχη περίπτωση το 1992. Διότι τότε το σουηδικό κράτος έθεσε ως όρο για την κρατική βοήθεια την εξαφάνιση των μετόχων. Αυτών δηλαδή, που αποδεδειγμένα έφταιγαν για την κακή πορεία της τράπεζας. Έτσι εάν μια τράπεζα είχε ζημιές πχ 15δις και μετοχικό κεφάλαιο 5δις, οι μέτοχοι έχαναν τα 5δις και οι μετοχές τους μηδενίζονταν και μετά το κράτος έβαζε από την τσέπη του τη διαφορά.

    Φυσικά στον αντίποδα -στις ΗΠΑ- οι 3 τελευταίοι ΥΠΟΙΚ κατείχαν διευθυντικές θέσεις στην Goldman Sachs, και δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η GS ήταν η μόνη επενδυτική τράπεζα που επιβίωσε μαζί με την Morgan Stanley μετά από 2 χρόνια κρίσης και απίθανες μεταφορές κρατικού χρήματος στις εν λόγω εταιρίες.

     

    Εάν χρειαζόμαστε κάτι απέναντι σε αυτή την επίθεση των ραντιέρικων ακρίδων, είναι να ξαναθυμηθούμε τα επιχειρήματα των κλασικών οικονομολόγων απέναντι στις αντίστοιχες ακρίδες της εποχής τους. Έγχρήματες ελίτ, με προνομιακές αριστοκρατικές σχέσεις με το κράτος που μέσω των ενοικίων και των ειδικών προνομίων, απομυζούσαν τη ζωτικότητα της εργασίας και της οικονομίας. Διότι η μάχη που βλέπουμε μπροστά μας έχει ξαναδοθεί. Τα εργαλεία υπάρχουν εδώ και έναν -τουλάχιστον- αιώνα. Χρειάζεται μόνο να βρούμε το πολιτικό προσωπικό που θα τα εφαρμόσει, έτσι ώστε να δοθεί τέλος σε αυτή την ιδιότυπη φεουδαρχία στην οποία βυθιζόμαστε.


    Αυγή, Ενθέματα, 25 Ιούλη 2010